Khu công nghiệp đầu tiên ở miền Nam: Kết thúc sứ mệnh

Sau gần 6 thập niên hình thành và hoạt động, khu công nghiệp đầu tiên của miền Nam mang tên Khu kỹ nghệ Biên Hòa (thuộc tỉnh Đồng Nai) đang chuẩn bị hoàn thành sứ mệnh của mình.

Thăng trầm

Tháng 6/1961, Bộ Kinh tế của chính quyền Sài Gòn chủ trương xây dựng khu công nghiệp tại thành phố Biên Hòa, đến tháng 5/1963 Khu kỹ nghệ Biên Hòa được thành lập tại xã Tam Hiệp, xã Long Bình của Biên Hòa với diện tích 376 ha. Đây là một vị trí lý tưởng,nằm trên các trục lộ giao thông huyết mạch giữa Sài Gòn với miền Trung và cao nguyên, rất thuận tiện cho giao thông trong khu vực; tích hợp đường sắt, đường thủy (sông Đồng Nai) và đường bộ.

Ông Huỳnh Tấn Lộc, Phó chủ tịch UBND thành phố Biên Hòa cho biết, địa phương đang lập dự án bồi thường, hỗ trợ theo quy định hiện hành, với tổng kinh phí bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân hơn 259 tỷ đồng. Thành phố cũng đã chuẩn bị 200 suất tái định cư để bố trí cho người dân.

Đến năm 1975, Khu kỹ nghệ Biên Hòa có 94 nhà máy, xí nghiệp, với nguồn vốn đầu tư đa dạng và nhiều nhóm ngành sản xuất như hóa mỹ phẩm, cơ khí và luyện kim, vật liệu xây dựng, hàng tiêu dùng. Khi chính quyền cách mạng tiếp quản, ban đầu chỉ có 38/94 nhà máy, xí nghiệp hoạt động.

Tuy nhiên, quá trình hình thành và phát triển Khu kỹ nghệ Biên Hòa (sau này là Khu công nghiệp Biên Hòa 1) đã đặt nền móng cho sự phát triễn công nghiệp mạnh mẽ trong tương lai của tỉnh Đồng Nai, đặc biệt là từ khi thẹc hiện chính sách mở cửa mới. Năm 1990, tỉnh Đồng Nai thành lập Công ty phát triển khu công nghiệp Biên Hòa (Sonadezi). Công ty đã mạnh dạng đầu tư vốn, chỉnh trang, nâng cấp cư sở hạ tầng. kêu gọi đầu tư nước ngoài và đưa khu công nghiệp Biên Hòa 1 bước sang một giai đoạn phát triển mới.

Ông Cao Tiến Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai chia sẻ, trong thời gian tới, Đồng Nai sẽ tập trung đẩy nhanh tiến độ di dời các doanh nghiệp, hộ dân vào khu vực khu công nghiệp Biên Hòa 1 nhằm thực hiện hóa mục tiêu biến nơi đây thành khu đô thị, thương mại, dịch vụ để tạo không gian cảnh quan cho đô thị Biên Hòa.

Tuy nhiên, do tốc độ đo thị hóa của khu công nghiệp Biên Hòa 1 ngày càng nhanh, bộc lộ nhiều hạn chế, nằm giữa khu dân cư đông đúc của thành phố Biên Hòa và đồng thời có thể ảnh hưởng xấu đến môi trường nước Đồng Nai.

Do đó cách đây hơn 10 năm, tỉnh Đồng Nai đã có chủ trương chuyển đổi công năng khu công nghiệp Biên Hòa 1 và xây dựng đề án chuyển đổi công năng khu công nghiệp Biên Hòa 1 thành khu đô thị – thương mại – dịch vụ. Đầu năm 2021, Thủ tướng chính phủ đã có văn bản chấp thuận đưa khu công nghiệp Biên Hòa 1 ra khỏi quy hoạch phát triển các khu công nghiệp của Việt Nam.

Diện mạo mới

Khu công nghiệp Biên Hòa 1 được chuyển đổi chức năng có diện tích hơn 327 ha, được chia thành hai khu vực. Dự án Khu đô thị – Thương mại – Dịch vụ Biên Hòa 1 có diện tích hơn 283 ha, phần diện tích 44 ha còn lại sẽ là trung tâm hành chính của tỉnh Đồng Nai.

Ông Cao Tiến Dũng UBND tỉnh cho biết , ngoài mục tiêu bảo vệ môi trường nước sông Đồng Nai, việc chuyển đổi công năng KCN Biên Hòa 1 cũng sẽ giúp mở rộng không gian phát triển đô thị của TP.Biên Hòa vốn đang rất chật hẹp. Bằng việc chuyển đổi chức năng của Khu công nghiệp Biên Hòa 1 thành khu đô thị – thương mại – dịch vụ, tỉnh Đồng Nai được kỳ vọng sẽ làm thay đổi diện mạo mới của Thành phố Biên Hòa và Trung tâm Hành chính tỉnh Đồng Nai.

UBND tỉnh Đồng Nai cũng giao các cơ quan chức năng nghiên cứu, đề xuất hình thức đầu tư. Do đó, ba phương án thực hiện đầu tư được đề xuất lựa chọn: Đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư sử dụng toàn bộ đất Khu công nghiệp Biên Hòa 1 và đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư dự án sử dụng toàn bộ đất Khu công nghiệp Biên Hòa 1 sau khi tổ chức đấu giá quyền sử dụng đất tại các khu đất sạch.

Chủ tịch Cao Tiến Dũng cho biết, UBND tỉnh sẽ lựa chọn phương án đấu giá quyền sử dụng đất để thực hiện dự án Khu đô thị – thương mại – dịch vụ Biên Hòa 1, trình lên Ban Thường vụ Tỉnh ủy xem xét. với Việc đấu giá quyền sử dụng đất được thực hiện theo hình thức đấu giá “cuốn chiếu” theo từng khu vực. Đầu tư xây dựng hệ thống cơ sở hạ tầng kỹ thuật sẽ được thực hiện dưới hình thức đầu tư công.

Khu công nghiệp Biên Hòa 1 hiện có 154 doanh nghiệp, trong đó có 20 doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, hoạt động trong nhiều lĩnh vực như sản xuất máy móc, vật liệu xây dựng, thực phẩm. Bên cạnh đó, còn khoảng 200 hộ dân sinh sống tại khu vực có dự án chuyển đổi công năng Khu công nghiệp Biên Hòa 1 thành Khu đô thị – thương mại – dịch vụ Biên Hòa 1. Chủ tịch Cao Tiến Dũng cho biết, tỉnh đang làm việc với các doanh nghiệp, tất cả đều đã đồng ý chuyển nhà máy đến vị trí mới. Do đó, chính sách chủ trương của tỉnh là sẽ bồi thường và hỗ trợ thỏa đáng cho việc di dời. Đồng thời, tỉnh giao chủ đầu tư có chính sách hỗ trợ cho người lao động để doanh nghiệp di dời ổn định.

Nguồn: Tienphong.vn